Deze week heb ik nagedacht over de invloed van kunstmatige intelligentie op diverse beroepen. Stel je voor: kunstmatige intelligentie die niet alleen de digitale werkplek transformeert maar ook traditionele kantoorbanen overbodig maakt. Wat gebeurt er met onze samenleving als de kenniseconomie, waar we zo op vertrouwen, op zijn kop wordt gezet door een plotselinge devaluatie van kennis? De race is begonnen: hoe snel zal technologie menselijke intelligentie niet alleen bijbenen, maar mogelijk vervangen? Welke beroepen voelen nu al de hete adem van AI in hun nek?
In dit artikel werp ik licht op journalisten, taxichauffeurs, maaltijdbezorgers en software engineers. Hoe hebben deze beroepen zich al aangepast aan de opkomst van AI? En nog belangrijker, hoe zullen ze transformeren in de niet zo verre toekomst?
Journalist
Het journalistieke landschap staat op het punt radicaal te veranderen. Generatieve AI-modellen, met hun vermogen om nieuws uit diverse bronnen te verzamelen en te presenteren, dreigen de traditionele journalistiek te transformeren. Op het eerste gezicht lijkt journalistiek eenvoudigweg te draaien om het verzamelen van informatie van het internet en deze, met de juiste bronvermelding, feitelijk correct te verspreiden. Huidige taalmodellen schieten echter tekort in feitelijke correctheid; ze zijn geneigd tot het creëren van ‘hallucinaties’ bij onzekerheid. Verwacht wordt dat deze modellen zullen verbeteren, inclusief in het correct vermelden van bronnen. Toch rijst de vraag: wie bepaalt welk nieuws of welke meningen gepromoot worden? Het lijkt erop dat een steeds kleinere groep deze macht zal hebben, mede dankzij de efficiëntie van generatieve AI.
Grootschalige inzet van technologie vereist minder personeel voor basisfuncties, maar een robuust team voor bijvoorbeeld machine learning onderzoekers is cruciaal voor het optimaliseren van nieuwsverspreiding via sociale media en zoekmachines. Vandaar dat schaalvoordelen essentieel blijven. Tegelijkertijd zien we een opkomst van AI-gestuurde journalistiek, die sneller en kostenefficiënter kan opereren dan traditionele methoden. Echter, de afhankelijkheid van de vrije markt voor journalistiek kan leiden tot een verlies aan vermogen om feitelijk correct nieuws te delen onder het publiek. Het belang van onafhankelijke, door lezers gefinancierde journalistiek wordt alleen maar groter.
Onderzoeksjournalisten die door middel van menselijke interactie op onderzoek gaan zoals Joris Luyendijk zullen niet vervangen kunnen worden door AI: De hoeveelheid menselijke interactie die daarvoor nodig is zal tekort schieten.
Journalisten staan voor een enorme uitdaging: in een tijd waarin technologie de informatiestromen herdefinieert, moeten ze toch kwalitatief hoogwaardig nieuws blijven leveren. Ik verwacht dat de vraag naar menselijke journalisten, die in staat zijn om diepte, nuance en kritisch onderzoek te bieden, voorlopig zal blijven bestaan.
Maaltijdbezorger
Vroeger brachten mijn broers met veel plezier pizza’s rond op brommers, en volgens de verhalen genietend van de camaraderie tijdens het wachten op bestellingen bij een lokale pizzeria. Hoewel er soms spanningen waren met een menselijke manager, bleef het contact persoonlijk. Tegenwoordig vervangt de technologie van platforms als Thuisbezorgd en Deliveroo deze menselijke interactie steeds vaker door een onpersoonlijk algoritme. Dit algoritme, waarmee niet te redetwisten valt, regelt alles: van vergoeding tot route en toegewezen tijd, zonder enige vorm van transparantie. Hoewel het geen slecht humeur kan hebben, is het niet immuun voor fouten, wat het werk voor de bezorgers potentieel zwaarder maakt. Het is cruciaal dat deze digitale managers zo worden geprogrammeerd dat ze niet alleen efficiëntie nastreven, maar ook rekening houden met het welzijn van de bezorger en duurzaamheid.
De toekomst van het beroep maaltijdbezorger staat echter op het spel. Met de opkomst van autonome voertuigen en drones, zoals die welke sushi leveren in Noorse vakantiedorpen tot ongenoegen van de lokale bevolking, en bezorgrobots die de trottoirs bevolken, worden de dagen van de menselijke bezorger geteld. Deze technologische ontwikkelingen, hoewel nog geconfronteerd met uitdagingen, beloven een efficiëntere maar ook minder persoonlijke bezorgervaring.
De invloed van AI en opkomende technologieën heeft de rol van de maaltijdbezorger al ingrijpend veranderd. Met de verwachting van stijgende arbeidskosten en verbeterde technologie voor drones, lijkt de vraag naar menselijke maaltijdbezorgers in de nabije toekomst af te nemen. Dit roept vragen op over de toekomst van werk in een steeds verder gedigitaliseerde economie en de waarde die we hechten aan menselijke interactie in ons dagelijks leven.
Taxichauffeur
Het beroep van taxichauffeur heeft al een radicale transformatie ondergaan door de introductie van algoritmes, vooral sinds de lancering van Uber in 2009. Deze innovatie zorgt voor een revolutie binnen de taxi-industrie, waarbij in principe iedereen met een auto en de app zich taxichauffeur kan noemen. De Nederlandse overheid greep echter snel in met vergunningvereisten, benadrukken dat ondanks de nieuwe technologie, bestaande regelgeving vaak nog relevant is.
Een cruciale strategie in Uber’s snelle opkomst was het gebruik van durfkapitaal om met aanzienlijke kortingen de markt te veroveren en traditionele taxi’s te overtroeven. Door enorme hoeveelheden investeringskapitaal aan te trekken, kon Uber onder de kostprijs werken en zo klanten lokken met lagere tarieven dan de gevestigde taxi-industrie kon bieden. Deze agressieve prijsstrategie, gefinancierd door durfkapitaal, stelde Uber in staat snel marktaandeel te winnen en een dominante speler te worden. Terwijl klanten profiteerden van de lagere kosten en het verhoogde gemak, voelden traditionele taxibedrijven de druk en worstelden velen om te concurreren met de technologisch gedreven nieuwkomer.
De overstap naar Uber bracht voor veel chauffeurs onzekerheid met zich mee over hun inkomsten en veranderde de dynamiek van hun beroep. Recentelijk zochten enkele chauffeurs de rechter op om opheldering te krijgen over hun blokkade op de app, waarbij Uber’s uitleg vaak neerkwam op beslissingen gemaakt door algoritmes en de exacte grenswaardes dus ook niet konden worden gecommuniceert.
Uber’s verstoring van de taximarkt illustreert de tendens van disruptieve technologieën om de financiële basis onder traditionele sectoren vandaan te halen. Er is strijd geleverd om de collectieve arbeidsovereenkomst ook van toepassing te laten zijn op Uber-chauffeurs. Bovendien heeft het bedrijf een boete van 10 miljoen gekregen voor het onzorgvuldig omgaan met chauffeursgegevens, welliswaar niet de grootste boete ooit en in vergelijking met de omzet van Uber een deuk in een pakje boter, maar wel illustreert het dat de overheid uiteindelijk altijd ingrijpt bij technologische veranderingen die arbeidsrelaties veranderen.
De toekomstige rol van zelfrijdende auto’s in deze industrie roept vragen op over het voortbestaan van het beroep taxichauffeur. Hoewel zelfrijdende taxi’s in sommige delen van de wereld al een realiteit zijn, is het onzeker of en wanneer deze ontwikkeling in Nederland zal plaatsvinden, gezien de traagheid waarmee nieuwe technologieën soms worden omarmd. Desondanks lijkt het erop dat het beroep van taxichauffeur, zij het steeds vaker geleid door algoritmes, voorlopig nog zal blijven bestaan.
Software engineer
Software engineers bevinden zich vaak voorop in de adoptie van technologische vooruitgang. Een software engineer lost complexe problem op door het ontwerpen, ontwikkelen, testen en onderhouden van software. Mijn specialisatie ligt in machine learning engineering, een gebied dat sterk overeenkomt met software engineering, maar zich focust op het creëren en implementeren van algoritmes die leren van en handelen op data.
De toolkit van een moderne software engineer, inclusief mijzelf, is divers en continu in ontwikkeling. Een van de meest revolutionaire tools van de laatste tijd is code laten schrijven door de computer doormiddel van taalmodellen zoals GPT4 van OpenAI. Maar ook tools die volledig gemaakt zijn voor het helpen van schrijven van software worden in ongelovelijk tempo beter en beter. Een voorbeeld is GitHub Copilot, een AI-aangedreven codeassistent die programmeurs helpt efficiënter te werken door suggesties voor code en functies te genereren. Maar Copilot is slechts het topje van de ijsberg.
Terwijl ik laatst langs de werkplekken van software engineers liep, viel het me op dat AI steeds prominenter aanwezig is in ons werk. Schermen gevuld met door AI gegenereerde code worden een steeds vaker voorkomend gezicht, soms zelfs meer dan de handmatig geschreven code door de engineers zelf.
Ondanks de opkomst van deze geavanceerde technologieën, zal de behoefte aan menselijke software engineers blijven bestaan. Bedrijven zullen altijd een bepaalde hoeveelheid software engineers nodig hebben, niet alleen vanwege de huidige hoge vraag naar technologische ontwikkeling, maar ook omdat de generatieve modellen die code schrijven hun beperkingen kennen. Deze AI-systemen zijn (nog) niet perfect en vereisen menselijk toezicht om hun output te verifiëren en te verfijnen. Daarom zal het beroep van software engineer zeker blijven bestaan, maar het zal ongetwijfeld ingrijpend veranderen.
Conclusie
We moeten stoppen met een kenniseconomie blind blijven nastreven. De waarde van pure kennis staat op het punt te dalen, niet in de laatste plaats omdat algoritmes steeds meer taken overnemen die voorheen door mensen werden uitgevoerd. Het is cruciaal dat we ons onderwijssysteem herzien om mensen niet alleen breed maar ook snel kennis te laten maken met de werking van algoritmes. Dit stelt hen in staat om op te komen voor hun rechten in een wereld waarin AI een steeds dominantere rol speelt. Maar daarnaast moeten we zorgen dat mensen die hun werk verliezen door de veranderingen door de samenleving correct worden opgevangen. Een vooruitstrevend voorbeeld hiervan is Singapore, dat actief inzet op het heropleiden van zijn burgers. Iedereen boven de 40 wordt aangemoedigd om terug te keren naar de schoolbanken om zich nieuwe vaardigheden eigen te maken die relevant zijn in het hedendaagse digitale tijdperk.
Tegen deze achtergrond heeft Jensen Huang de oprichter van Nvidia, een toonaangevend bedrijf in de AI- en computergraphics industrie, verklaard dat leren programmeren voor studenten niet langer noodzakelijk is. Hoewel ik begrijp waar deze visie vandaan komt, gezien AI steeds vaker programmeringstaken op zich neemt, deel ik deze mening niet volledig. Hoewel AI inderdaad een groter deel van de code zal gaan schrijven, blijft de denkwijze die programmeren aan studenten leert, onmisbaar. Deze manier van analytisch en oplossingsgericht denken is essentieel voor het aanpakken van de complexe problemen van onze tijd.
In conclusie, de invloed van AI op de arbeidsmarkt en het bredere economische landschap is enorm en ongekend, moeten we onze benadering van onderwijs en levenslang leren aanpassen. Door mensen uit te rusten met een diep begrip van technologie en de vaardigheden om kritisch na te denken, kunnen we een toekomst opbouwen waarin technologie ten dienste staat van de mensheid en de planeet, en niet andersom.